Svatko od nas se barem jednom u životu osjećao anksiozno. Anksioznost je sastavni dio naših života i česta je ljudska emocija. Anksioznost je prisutna kod svih nas, pogotovo u današnje vrijeme (ratovi, prirodne katastrofe, ekonomska kriza, pandemija COVID-a).
Kad govorimo o definiciji anksioznosti, ona bi se najlakše mogla definirati kao naš osobni osjećaj straha, ili strepnje od onoga što dolazi, ili što bi se moglo dogoditi. Neke od najčešćih situacija u kojima se ljudi osjećaju anksiozno su npr. prvi dan na novome radnome mjestu, držanje govora pred ljudima, polaganje ispita, odlazak doktoru, itd. Anksioznost je stanje koje se karakterizira osjećajem unutrašnje uznemirenosti, osjećajem nelagode, straha da će se nešto strašno dogoditi, uz opću napetost i unutrašnji nemir.
Osoba često ima osjećaj da će “eksplodirati”, da će izgubiti kontrolu nad sobom, da će joj se desiti nešto “strašno”, ili da će se osramotiti. Ona se očituje fizičkim i psihičkim simptomima, koje osoba doživljava kao izrazito neugodne. Važno je znati kako prepoznati simptome uobičajene anksioznost od anksioznosti tj. anksioznog poremećaja koji zahtjeva stručnu pomoć.
Anksiozni poremećaj je jedan od najučestalijih mentalnih poremećaja koji pogađa ljude svih dobnih skupina. Kada govorimo o tipovima anksioznog poremećaja postoji ih nekoliko, a neki od osnovnih su: panični poremećaj, agorafobija, specifična fobija, socijalno anksiozni poremećaj, separacijsko anksiozni poremećaj, generalizirano anksiozni poremećaj i selektivni mutizam.
Osobe s anksioznošću mogu doživjeti niz fizičkih i psihičkih simptoma. Najčešći simptomi su: osjećaj nervoze, napetosti ili straha, nemir, napadi panike, ubrzan rad srca, ubrzano disanje ili hiperventilacija, znojenje, umor, poteškoće s koncentracijom, problemi sa spavanjem, probavni problem, itd.
Kada govorimo o pojavnosti anksioznog poremećaja smatra se da i do 10% opće populacije pati od nekog oblika anksioznog poremećaja. Žene češće pate od anksioznosti, čak dvije trećine anksioznih su žene. No, nažalost, radi i dalje prisutne stigmatizacije osoba koje traže stručnu pomoć kod psihologa ili psihijatra, samo jedna četvrtina koja pati od anksioznog poremećaja će potražiti pomoć.
Važno je za istaknuti da se kod anksioznog poremećaja često javljaju i drugi poremećaji (komorbiditet), najčešće depresivni poremećaj. Kada govorimo o mogućim uzrocima anksioznih poremećaja provedena istraživanja utvrdila su da nema jednostavnog univerzalnog uzroka, već da se više uzroka mogu pojaviti odjednom, neki mogu dovesti do drugih, a neki možda neće uzrokovati anksiozni poremećaj, osim ako nije prisutan drugi.
Mogući uzroci mogu biti: stresori iz okoline, kao što su problemi u vezi ili obiteljski problem, genetika, medicinski čimbenici, kao što su simptomi bolesti, traumatična životna iskustva, stalni stres (kronični) u vezi s poslom, financijama, ili egzistencijom. Kao što možemo i vidjeti iz navedenog u članku, anksiozni poremećaji utječu na naše psihičko i fizičko zdravlje što nam uvelike otežava naše svakodnevno funkcioniranje u svim područjima našeg života, te je iz tog razloga važno znati prepoznati rane simptome anksioznog poremećaja da bi se što efikasnije i lakše uhvatili „u koštac” s njime.
U slijedećem članku detaljnije ćemo pisati o načinima pomoću kojih se možemo što uspješnije nositi s anksioznosti.
Piše dipl. psiholog Ivan Sušanj (foto:pixabay)
